Wanneer stoppen met het middagdutje?

De meeste peuters doen tussen hun tweede en vierde jaar nog een middagdutje. Het ene kindje heeft het dutje nog wat langer nodig dan het andere kindje. Hij of zij wil niet meer slapen, ligt onrustig in bed en is in de avond klaarwakker. Of juist het tegenovergestelde: hij is oververmoeid, huilt sneller en lijkt alleen nog maar te mopperen. Herkenbaar? Dan is het tijd om eens te kijken of het middagdutje nog past bij je kindje zijn of haar slaapbehoefte.

Waarom een middagdutje belangrijk is

Een dutje midden op de dag is niet alleen fijn, het is ook functioneel. Peuters verwerken op een dag enorm veel indrukken waaronder praten, bewegen, spelen en emoties begrijpen. Tijdens de slaap worden al die prikkels en nieuwe ervaringen in hun hersenen verwerkt. Hun lichaam komt tot rust.

Maar naarmate kinderen ouder worden, verandert hun biologische ritme. De slaapdruk (de behoefte aan slaap) bouwt zich overdag minder snel op. Rond de leeftijd van 2,5 tot 3 jaar hebben veel kinderen daardoor minder of geen slaap overdag nodig.

Signalen dat je kunt afbouwen

Leeftijd zegt niet alles. Het is belangrijker om goed te kijken naar je kind en zijn of haar gedrag.
Je kunt denken aan het afbouwen van het middagdutje als je merkt dat:

• je kindje ’s avonds veel later in slaap valt
• hij of zij ’s ochtends vroeger wakker wordt dan normaal
• het dutje steeds korter wordt of je kindje het helemaal overslaat
• hij of zij ’s nachts vaker wakker wordt en/of onrustig slaapt

Merk je deze signalen af en toe, maar niet dagelijks? Dan zit je waarschijnlijk in een overgangsperiode. Dat is normaal, het lichaam is aan het oefenen met een nieuw ritme. Wanneer je kindje twee weken lang structureel het middagdutje overslaat en hij of zij in de avond goed in slaap valt, kan je stellen dat je kindje zonder het middagdutje kan.

Rustig afbouwen

Het helpt om het dutje stap voor stap af te bouwen. Stop dus niet direct helemaal, maar bied het slaapje iets korter aan. Is een slaapje van 30 minuten nog te lang? Maak er dan een rustmoment van.
Bijvoorbeeld: een half uurtje in bed met een boekje of samen rustig op de bank zitten. Zo blijft het moment van ontspanning bestaan, ook al slaapt je kindje niet.

Wanneer je kindje het middagdutje niet meer echt nodig heeft, kun je de bedtijd ’s avonds iets vervroegen. Zo voorkom je dat hij of zij te moe is bij het naar bed gaan.

Oververmoeidheid herkennen

Veel ouders denken dat hun kindje het dutje niet meer nodig heeft, terwijl het eigenlijk te vroeg is om te stoppen. Een oververmoeid kindje valt juist moeilijker in slaap, wordt vaker wakker en heeft sneller driftbuien.
Zie je dat je kindje aan het eind van de middag hangerig, prikkelbaar of oververmoeid is, dan is het waarschijnlijk nog te vroeg om het slaapje helemaal los te laten. In dat geval kun je af en toe een middagdutje inplannen, bijvoorbeeld na een drukke ochtend of een dag vol prikkels.

Maak de overgang voorspelbaar

Peuters houden van duidelijkheid. Een verandering in het slaapritme kan verwarrend zijn. Door voorspelbare routines te gebruiken, zoals een vast ritueel, liedje of een ritueel bord, begrijpt je kindje beter wat er gaat gebeuren.
Vertel bijvoorbeeld: ‘Vandaag doen we geen slaapje, maar lezen we samen een boek’.
Dat helpt hem of haar om de overgang rustig te maken en zich veilig te voelen.

Wanneer juist nog wel laten slapen

Sommige kinderen hebben tot hun vierde jaar echt nog een middagdutje nodig. Bijvoorbeeld kinderen die snel overprikkeld raken, veel bewegen of slecht tegen de vermoeidheid kunnen. En dat is heel normaal. Vergelijk dus niet te veel met andere kinderen of adviezen op internet. Elk kindje ontwikkelt zich in zijn of haar eigen tempo en dat geldt ook voor slaap.

Conclusie

Het afbouwen van het middagdutje is een proces dat tijd mag kosten. Kijk goed naar het gedrag van je kindje, bied rustmomenten aan en pas de bedtijd aan als dat nodig is. Een soepele overgang zorgt ervoor dat je kindje genoeg rust krijgt en dat de nachten niet onrustiger worden.

Wil je weten of jouw kindje er al klaar voor is om het middagdutje af te bouwen of twijfel je of vermoeidheid een rol speelt? Neem gerust contact met mij op. Samen kijken we wat past bij jouw kindje en jullie gezinssituatie.