Nachtelijk en/of vroeg wakker worden

Je herkent het misschien wel. Elke keer wordt je kindje na 30 á 45 minuten weer wakker. Dit is de tijd van een kindje zijn of haar slaapcyclus. De slaapcyclus van kinderen onder de 2 jaar is korter en intenser dan die van volwassenen. In plaats van de gemiddelde slaapcyclus van 90 minuten die we als volwassenen hebben, doorloopt een kindje een slaapcyclus van 30 á 45 minuten. Als je kindje nog niet zelfstandig in slaap kan vallen, is de kans groot dat hij of zij vaak wakker wordt. Naarmate je kindje ouder wordt, verlengt deze cyclus zich geleidelijk naar die van een volwassene. Door je kindje zelfstandig in slaap te leren vallen zal hij of zij de slaapcyclussen kunnen koppelen en verder kunnen slapen, zonder dat jouw hulp daarvoor nodig is.

Doorslapen klinkt heerlijk, maar bestaat in de letterlijke zin eigenlijk niet. We spreken van doorslapen als je kindje in staat is de slaapcyclussen vijf uur lang aan elkaar te koppelen. Tussendoor wakker worden is slim bedacht door het lichaam. We kunnen namelijk op dat moment controleren of alles nog veilig is; ‘Moet ik naar het toilet? Heb ik het koud?’ etc. Daarna kun je weer in slaap vallen. Als je kindje vaak wakker wordt, kan dit te maken hebben met:

• Te veel of te weinig slaap overdag: Als je kindje overdag voldoende slaapt, maar niet te veel, helpt dit een gezond slaapritme te bevorderen. Te veel slaap kan ervoor zorgen dat je kindje ‘s nachts niet moe genoeg is. Te weinig slaap kan leiden tot oververmoeidheid, wat het in slaap vallen moeilijker maakt en ervoor zorgen dat de nachten vaak onrustig verlopen.
• Slaapassociaties: Als je kindje gewend is om met hulp in slaap te vallen, zoals wiegen of voeden, kan het moeilijk zijn om zelfstandig weer in slaap te komen. Dit wordt een ‘afhankelijke slaapassociatie’ genoemd. Het afbouwen van deze associaties kan geleidelijk of direct gebeuren, afhankelijk van wat voor jouw gezin werkt. Wacht 3-5 minuten voordat je naar je kindje gaat als hij of zij ’s nachts wakker wordt. Deze tijd kan je kindje nodig hebben om weer in slaap te vallen. Ga je te snel naar je kindje, dan maak je het misschien juist wakker. Houd vol om het patroon door te breken. Bovenstaande informatie geldt niet voor kinderen onder de 6 maanden. Bij deze leeftijd gaat het vooral nog om oefenen.
• Slaapomgeving: Zorg voor een rustige, donkere kamer met een comfortabele temperatuur. Licht of omgevingsgeluiden kunnen het slapen verstoren.
• Voeding: Bij kinderen jonger dan 10 maanden kan honger een reden zijn voor nachtelijk wakker worden. Na deze leeftijd hebben de meeste kinderen, mits ze overdag voldoende voeding binnen krijgen en op een gezond gewicht zijn, geen nachtvoedingen meer nodig.

Je spreekt van vroeg wakker worden als je kindje voor 6:00 uur wakker wordt. Meestal gaat het hierbij om kinderen die tussen 4:00 en 5:00 uur wakker worden. Alles na 6:00 uur is biologisch gezien een normale tijd op om te staan. Vanaf dit tijdstip is het lastig voor je kindje om weer opnieuw in slaap te vallen. Als je niet wil dat je kindje voor 6:00 uur wakker wordt, is het aan te raden hem of haar niet voor deze tijd uit bed te halen. Ook is het belangrijk de dag te starten met een ochtendritueel. Op deze manier is het duidelijk dat het tijd is om op te staan. Begin de dag met iets wat je kindje minder leuk vindt, zoals het krijgen van een schone luier of aankleden. Zo maak je het minder aantrekkelijk voor je kindje om steeds eerder op te willen staan. Wanneer je kindje boven de 2,5 jaar is, kun je gebruik maken van een slaaptrainer of wekker.

Het allerbelangrijkste is om als ouder je eigen pad te volgen. Zolang jij keuzes maakt vanuit liefde en de behoeften van je gezin, zit je goed. Wat vandaag als een uitdaging voelt, kan morgen weer beter zijn. Kinderen groeien en ontwikkelen zich continu. Wees flexibel, geduldig en lief voor jezelf.

Heb je vragen over slaap of behoefte aan meer tips? Laat het me weten in de reacties of neem gerust contact op. Ik help jouw gezin graag verder!